Znajdź laboratorium wykonujące badanie kalprotektyny
Nieswoiste choroby zapalne jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD), takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą występować u osób w każdym wieku. Do zachorowania dochodzi jednak najczęściej między 15. a 40. rokiem życia. Jest to okres podejmowania najważniejszych decyzji życiowych, dotyczących zarówno rozwoju zawodowego, jak i planowania rodziny. Kobiety chorujące na IBD, myśląc o ciąży, obawiają się nie tylko wpływu choroby na płodność, ale także wpływu samej ciąży na przebieg choroby. Strach związany jest także z ewentualnym oddziaływaniem leczenia na rozwój dziecka i ryzykiem przedwczesnego porodu.
Badania dowodzą, że między pacjentami z IBD będącymi w okresie wyciszenia choroby (remisji) a zdrową populacją nie ma istotnych różnic w płodności. Negatywny wpływ na nią może mieć natomiast aktywna faza choroby, szczególnie u kobiet z chorobą Leśniowskiego-Crohna, a także leczenie chirurgiczne IBD. Naukowcy podkreślają, że na obniżenie płodności wpływa zwłaszcza przebyty zabieg odtwórczej proktokolektomii. Polega on na usunięciu zmienionej chorobowo części jelita grubego i połączenie jelita cienkiego z kanałem odbytnicy, z wytworzeniem zbiornika jelitowego.
Zgodnie z zaleceniami Europejskiej Organizacji Choroby Crohna i Zapalenia Jelita Grubego (ang. European Crohn’s and Colitis Organisation, ECCO) przed rozpoczęciem starań o potomstwo kobieta powinna być w okresie remisji choroby. Wiąże się to z przyjmowaniem leków podtrzymujących remisję zarówno przed zapłodnieniem, jak i w trakcie ciąży.
Ryzyko wystąpienia powikłań położniczych u kobiet z aktywną chorobą w trakcie poczęcia i trwania ciąży jest zwiększone. Dlatego tak ważne są zalecenia ECCO, które mówią o tym, że pacjentka powinna planować ciążę tak, aby zapłodnienie miało miejsce w okresie remisji choroby, i przyjmować leki podtrzymujące jej wyciszenie aż do rozwiązania.
Spośród najczęstszych powikłań położniczych występujących u kobiet z IBD wymienić można m.in. zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu (przed 37. tygodniem), poronienia czy niskiej masy urodzeniowej dziecka.
W trakcie ciąży może dojść do zaostrzenia IBD. Dotyczy to ok. 15% pacjentek z chorobą Leśniowskiego-Crohna i ok. 30% pacjentek z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Do nawrotu dochodzi zazwyczaj w pierwszym trymestrze lub podczas porodu. Należy także pamiętać, że jeżeli pacjentka w momencie zapłodnienia jest w aktywnej fazie choroby, aktywność ta utrzymuje się na stałym poziomie przez cały okres ciąży.
Leczenie kobiety ciężarnej z IBD praktycznie nie różni się od leczenia pozostałych pacjentów. Ważne jest tutaj jednak to, aby przyszła mama przyjmowała jedynie niezbędne leki, w miarę bezpieczne dla przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Leki mogą przenikać także do mleka matki, jednak nie muszą wywierać negatywnego wpływu na organizm dziecka. Co więcej, badania wykazały, że u dzieci karmionych naturalnie występuje mniejsze ryzyko rozwoju IBD w przyszłości.
Większość leków stosowanych w IBD została uznana za bezpieczne zarówno dla okresu ciąży, jak i karmienia. Są to m.in. takie leki jak: mesalazyna, sulfasalazyna i tiopuryny. Medykamentem bezwzględnie przeciwskazanym dla kobiet planujących ciążę i ciężarnych jest metotreksat. Posiada on właściwości teratogenne, czyli powoduje wady w rozwoju płodu, a nawet śmierć zarodka. Przyjmowania metotreksatu powinni zaprzestać również mężczyźni – na pół roku przed zajściem partnerki w ciążę.
Utrzymanie IBD w remisji przez cały okres ciąży wymaga ciągłego monitorowania przebiegu choroby. Prostym i bezbolesnym badaniem, pozwalającym na ocenę intensywności stanu zapalnego w jelitach, jest badanie poziomu kalprotektyny w kale. Pozwala ono w nieinwazyjny sposób sprawdzić m.in., czy leczenie zastosowane u pacjentki jest skuteczne i czy w jelicie nie dochodzi do zaostrzenia zmian zapalnych, które mogą skutkować nagłym nawrotem choroby. Wystarczy tylko przynieść próbkę kału do odpowiedniego laboratorium i udać się z wynikiem do lekarza prowadzącego.
KLIKNIJ i wyszukaj najbliższe laboratorium wykonujące badanie kalprotektyny w kale
Opracowano na podstawie:
1. Kierkuś J. et al., Wpływ nieswoistych zapaleń jelit na ciążę i płodność – zasady postępowania, specyfika leczenia. Developmental Period Medicine 2013; 77–84.
2. Kłopocka M., Leczenie nieswoistych chorób zapalnych jelit w czasie ciąży i karmienia. Gastroenterologia Kliniczna 2015; 7(2): 41–45.
Dodaj komentarz