Zespół jelita drażliwego (ZJD), zwany także zespołem jelita nadwrażliwego (ZJN) i IBS (ang. irritable bowel syndrome), dotyczy 10–20% całej populacji. Osoby z ZJD dobrze wiedzą, jak ciężko funkcjonuje się z tą chorobą i jak bardzo uciążliwe potrafią być jej objawy, ale choć znacznie obniża jakość życia pacjenta, nie wiąże się z groźnymi powikłaniami i nie prowadzi do rozwoju choroby zagrażającej życiu.
Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi IV z 2016 r., zespół jelita drażliwego można zdiagnozować u pacjenta, który cierpi z powodu nawracającego bólu brzucha, występującego co najmniej 1 dzień w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące, któremu towarzyszą co najmniej dwie dolegliwości związane z:
Według tychże kryteriów IBS stwierdza się u osób, u których objawy trwają przez ostatnie 3 miesiące, przy czym od momentu pojawienia się symptomów do postawienia diagnozy powinno upłynąć co najmniej pół roku.
Dodatkową skalą, pomocną w diagnostyce IBS, jest bristolska skala uformowania stolca (ang. Bristol Stool Form Scale), ustalona w oparciu o wygląd kału. Skala ta składa się z 7 typów stolca. Z IBS związane są głównie typy 1 i 2 oraz 6 i 7.
Oprócz biegunki czy bólu brzucha objawami dodatkowo przemawiającymi za IBS są:
U osób z rozpoznanym na podstawie kryteriów zespołem jelita drażliwego należy przeprowadzić diagnostykę różnicową z chorobami zapalnymi jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD). Ważne jest zwrócenie uwagi na występujące u pacjenta objawy alarmujące. Dotyczy to głównie mężczyzn po 50. roku życia z krótkim czasem trwania objawów i ich występowaniem w porze nocnej. Szczególną grupę pacjentów stanowią także osoby z historią raka jelita grubego lub nieswoistych chorób zapalnych jelit w rodzinie. IBS może zostać stwierdzone tylko przy braku występowania objawów alarmujących, do których zalicza się:
Badanie poziomu kalprotektyny w kale jest rekomendowane przez Brytyjski Narodowy Instytut Zdrowia i Opieki (ang. National Institute for Health and Care Excellence, NICE) jako badanie pierwszego wyboru u pacjentów na etapie diagnostyki różnicowej IBS od IBD. Kalprotektyna to białko uwalniane do kału w momencie wystąpienia stanu zapalnego w jelicie. W zespole jelita drażliwego, który nie jest chorobą zapalną jelit, stężenie kalprotektyny w kale mieści się w normie. Dlatego też wykonanie tego badania nie tylko pozwala lekarzowi na ukierunkowanie ewentualnej dalszej diagnostyki, ale także – przy wyniku mieszczącym się w normie – może on zrezygnować z wykonania kolonoskopii u pacjenta.
KLIKNIJ i wyszukaj najbliższe laboratorium wykonujące badanie kalprotektyny w kale
Opracowano na podstawie:
Skrzydło-Radomańska B. et al., Zespół jelita nadwrażliwego – aktualne spojrzenie, Terapia 2016, nr 6.
[…] nie poddaje się ocenie histopatologicznej fragmentu śluzówki jelita. Diagnostyka oparta jest na Kryteriach Rzymskich i nie wymaga badań inwazyjnych. Istnieje jednak pewna jednostka chorobowa, którą coraz […]