Znajdź laboratorium wykonujące badanie kalprotektyny
Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS) to przewlekła choroba funkcjonalna przewodu pokarmowego. Objawy IBS, takie jak bóle brzucha, biegunki, zaparcia lub wzdęcia i gazy, powodowane są głównie przez nieregularne skurcze jelita grubego. Przy IBS nie występują zmiany zapalne ani strukturalne w budowie jelita. Właśnie z tego względu w diagnostyce tej choroby nie wykonuje się badań endoskopowych i nie poddaje się ocenie histopatologicznej fragmentu śluzówki jelita. Diagnostyka oparta jest na Kryteriach Rzymskich i nie wymaga badań inwazyjnych. Istnieje jednak pewna jednostka chorobowa, którą coraz częściej błędnie diagnozuje się jako zespół jelita drażliwego. Jest nią mikroskopowe zapalenie jelita grubego.
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG; ang. microscopic colitis, MC) to przewlekła choroba zapalna jelita o nieznanej przyczynie. Chorują na nią głównie osoby powyżej 70. roku życia. MZJG jest chorobą rzadką i dotyczy przede wszystkim kobiet. Szacuje się, że zapadalność na nią wynosi 0,2–5,5 przypadku na 100 tys. osób w ciągu roku. Mikroskopowe zapalenie jelita grubego może współwystępować z takimi chorobami autoimmunologicznymi jak reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu I czy choroba Hashimoto.
Symptomy mikroskopowego zapalenia jelita grubego przypominają objawy zespołu jelita drażliwego o typie biegunkowym (IBD-D). MZJG charakteryzuje się wodnistymi, obfitymi biegunkami bez domieszki krwi, które mogą występować ciągle lub z przerwami. Innymi objawami obserwowanymi u chorych z MZJG są bóle brzucha, wzdęcia i/lub bębnica (długo utrzymujące się powiększenie obwodu brzucha) oraz niewielka utrata wagi. Z tego względu szacuje się, że ok. 1/5 pacjentów ze zdiagnozowanym IBS może w rzeczywistości chorować na mikroskopowe zapalenie jelita grubego. Objawem, który powinien zwrócić szczególną uwagę lekarza i być przyczyną zlecenia pacjentowi badań w kierunku MZJG, jest występowanie wodnistych biegunek także w nocy.
Diagnostyka MZJG opiera się na wykonaniu kolonoskopii z pobraniem fragmentów śluzówki jelita do oceny histopatologicznej. Choroba może przybierać dwie postacie: postać kolagenową i limfocytową. Dla obu charakterystyczne jest występowanie zmian zapalnych śluzówki, możliwych do rozpoznania tylko pod mikroskopem, a niewidocznych gołym okiem. Dlatego też biopsja jelita i badanie histopatologiczne pobranego fragmentu mają kluczowe znaczenie dla rozpoznania MZJG.
MZJG nie prowadzi do groźnych dla życia i zdrowia chorego powikłań. Nie jest przyczyną przedwczesnej śmierci, nie powoduje też kalectwa. Nieleczone mikroskopowe zapalenie jelita grubego nie prowadzi do rozwoju nowotworu jelita grubego. Co więcej, szacuje się, że w ok. 1/3 przypadków ustępuje samoistnie. Kluczowe jest prawidłowe rozpoznanie MZJG, które umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, pozwalającego na pozbycie się uciążliwych objawów i normalne funkcjonowanie.
Badania dotyczące znaczenia poziomu kalprotektyny w kale w diagnostyce różnicowej mikroskopowego zapalenia jelita grubego od IBS mówią o tym, że kalprotektyna ma szansę stać się bezbolesnym i prostym w ocenie markerem, pozwalającym odróżnić te dwie choroby. Według tychże badań stężenie kalprotektyny w kale u pacjentów z MZJG jest wyższe niż u pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Oznaczenie poziomu kalprotektyny w kale może zatem stać się badaniem pozwalającym określić, czy osoba z przewlekłą biegunką powinna poddać się biopsji jelita w celu zdiagnozowania MZJG.
Opracowano na podstawie:
Stoicescu A. et al., Microscopic colitis – a missed diagnosis in diarrhea-predominant irritable bowel syndrome. Maedica – a Journal of Clinical Medicine 2012; 7 (1).
Von Arnim U. et al., Fecal calprotectin: a marker for clinical differentiation of microscopic colitis and irritable bowel syndrome. Clinical and Experimental Gastroenterology 2016; 9: 97–103.
[…] zapalnych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy mikroskopowe zapalenie jelita grubego. Na jelito grube czyha jednak jeszcze jedno poważne zagrożenie – choroba […]