Znajdź laboratorium wykonujące badanie kalprotektyny
Nieswoiste choroby zapalne jelit to grupa schorzeń układu pokarmowego, do której zaliczamy wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) oraz chorobę Leśniowskiego – Crohna (ChLC). Cechą charakterystyczną tych chorób jest przewlekły stan zapalny o podłożu immunologicznym i nieznanej etiologii. Do głównych objawów stanów zapalnych jelit należą: biegunka, bóle brzucha, utrata łaknienia i ogólne osłabienie. Dolegliwości ze strony układu pokarmowego mogą prowadzić do utraty masy ciała oraz niedożywienia białkowo-energetycznego typu marasmus.
W przypadku chorych na WZJG i ChLC głównym zadaniem jest doprowadzenie choroby do stanu remisji i jak najdłuższe jej utrzymanie w celu poprawy jakości życia, a także zapobieganie rozwojowi powikłań stanów zapalnych oraz zapewnienie właściwego stanu odżywienia organizmu. W związku z tym równolegle z terapią farmakologiczną pacjenci powinni być poddani odpowiednio dopasowanemu leczeniu żywieniowemu. Standardy terapii żywieniowej w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit zostały zatwierdzone w 2006 r. przez ESPEN (The European Society for Clinical Nutrition and Metabolism). Zalecenia dietetyczne są różne w zależności od fazy – remisji bądź zaostrzenia – choroby. Postępowanie dietetyczne ma na celu:
– poprawę stanu odżywienia poprzez właściwą ilość składników odżywczych w diecie,
– wyeliminowanie produktów, które nasilają objawy choroby,
– edukację pacjentów w zakresie odpowiedniego przygotowywania spożywanych posiłków.
W okresie remisji choroby zaleca się przestrzeganie klasycznego modelu żywieniowego opartego na diecie lekkostrawnej z uwzględnieniem odpowiednich technik obróbki kulinarnej, niskotłuszczowej ( do 40 g tłuszczu na dobę), o zwiększonej zawartości białka ( 80-120 g na dobę) z ograniczoną ilością błonnika pokarmowego. Dodatkowo doradza się zwiększenie u pacjentów dostarczanej ilości niektórych witamin i składników mineralnych. Chorzy powinni spożywać posiłki mniejsze, ale częściej (5-6 małych objętościowo porcji). Dieta musi być urozmaicona, a chory sam powinien stwierdzić, po których produktach czuje się najlepiej i na podstawie obserwacji reakcji organizmu wyeliminować niekorzystnie wpływające nań artykuły. Odpowiednią kaloryczność diety ustala się indywidualnie, wziąwszy pod uwagę wiek, płeć, wzrost, masę ciała, tryb życia, aktywność fizyczną pacjenta oraz stopień niedożywienia.
W przypadku ustąpienia dolegliwości ze strony układu pokarmowego zaleca się powrót do diety racjonalnej, stosowanej przez ludzi zdrowych. Ważne jest, aby zachęcać do spożywania warzyw, owoców i nabiału, które są zwykle dobrze tolerowane w okresie remisji choroby. Chorzy na nieswoiste choroby zapalne jelit powinni unikać spożywania produktów bogatych w błonnik, jednak włókno pokarmowe jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, korzystnie wpływa na przemianę materii i florę bakteryjną jelit . W związku z tymi przeciwstawnymi informacjami zaleca się spożywanie błonnika pochodzącego z młodych, delikatnych warzyw i dojrzałych owoców. Produkty te powinny być oczyszczone ze skórki i pozbawione pestek, należy je rozdrobnić przed spożyciem. Lepszą przyswajalność składników pokarmowych z warzyw i owoców powoduje również spożywanie ich w formie soków, przecierów, nektarów, musów oraz purée.
W okresie pooperacyjnym kładzie się duży nacisk na jak najdłuższe utrzymanie choroby w fazie remisji. W związku z tym rekomendowane jest wdrożenie żywienia dojelitowego, które ogranicza stan zapalany oraz poprawia stan odżywienia chorego.
Zagadnienie suplementacji również zostało uregulowane w zaleceniach żywieniowych wydanych przez ESPEN. Według nich przyjmowanie suplementów rekomenduje się wyłącznie wtedy, gdy istnieje ryzyko niedoborów składników odżywczych u pacjenta lub gdy one już wystąpiły. U pchorych należy kontrolować poziom hemoglobiny i w razie spadku jej stężenia poniżej 6,21 mmol/l, rozpocząć suplementację żelazem. U osób dotkniętych chorobą Leśniowskiego- Crohna istnieje duże ryzyko rozwoju osteopenii, dlatego zaleca się im przyjmowanie wapnia i witaminy D. W trakcie terapii farmakologicznej sulfasalzyną należy rozważyć suplementację kwasem foliowym oraz witaminą B12. Z powodu niedoboru kwasu foliowego w surowicy krwi dochodzi do podwyższenia poziomu homocysteiny, co zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy u chorego. Niedobory witamin z grupy B mogą wynikać również z nieprawidłowej flory bakteryjnej jelita grubego oraz częstych biegunek w przebiegu choroby.
Nieswoiste choroby zapalne jelit są poważnym problemem zdrowotnym. Obok terapii farmakologicznej ważne jest zastosowanie odpowiednio dobranej dietoterapii w celu zapobieganiu niedożywienia oraz jak najdłuższemu utrzymaniu stanu remisji choroby. Ważne jest, aby o wyborze odpowiedniego żywienia nie decydować na podstawie „cudownych diet” dostępnych w Internecie. Dieta powinna być indywidualnie dopasowana do pacjenta i ustalona we współpracy z lekarzem prowadzącym oraz z dietetykiem.
Zobacz także: Leczenie żywieniowe w okresie zaostrzenia NZJ
Źródła:
[…] Zobacz także: Leczenie żywieniowe w okresie remisji NZChJ […]
[…] Odżywiaj się prawidłowo, stosuj urozmaiconą i zrównoważoną dietę. […]